Mocne nasiona, zdrowe ziarno. Przebieg procesu czyszczenia i sortowania

Zanim zebrane ziarno trafi do suszarni lub silosów, należy je oczyścić. Dzięki usunięciu z ziarna zanieczyszczeń zmniejsza się jego masa i objętość, co przekłada się na mniejsze koszty transportu, magazynowania oraz suszenia. Z nowoczesnych urządzeń do przygotowania ziarna korzystają m.in. punkty przyjęcia ziarna, młyny oraz magazyny zbożowe i nasienne.

Czym jest czyszczenie, a czym sortowanie ziarna?

Czyszczenie ziarna polega na wydzieleniu z materiału użytkowego zbędnych i szkodliwych domieszek, czyli po prostu zanieczyszczeń, a jego celem jest uzyskanie możliwie czystego materiału podstawowego. Z kolei sortowanie służy wydzieleniu z materiału podstawowego frakcji o konkretnych cechach w zależności od przeznaczenia, pozwala np. oddzielić od pełnowartościowego ziarna poślad. Obecnie na rynku dostępnych jest wiele urządzeń, które usprawniają procesy przygotowania ziarna, przy czym niektóre z nich umożliwiają jednoczesne czyszczenie i wstępne sortowanie.

Czyszczenie ziarna

Czyszczenie ziarna może odbywać się z wykorzystaniem urządzeń pneumatycznych lub sitowo-pneumatycznych. W czyszczalniach PETKUS stosowanych chętnie m.in. w magazynach rolniczych wykorzystywane jest to drugie rozwiązanie. Maszyna oddziela ziarno od zanieczyszczeń za pomocą strumienia powietrza na specjalnych sitach, które mogą różnić się wielkością oraz kształtem otworów. W zależności od rodzaju i układu sit w maszynie taka czyszczalnia może być używana do czyszczenia wstępnego lub dokładnego. Ze względu na zasadę działania czyszczalni sitowo-pneumatycznych potocznie nazywane są one wialniami. Wialnia wyposażona w dodatkowy tryjer nie tylko oczyszcza, ale też sortuje ziarna wg długości.

Sortowanie ziarna

Po oczyszczeniu w wiejni i wstępnej segregacji w tryjerach materiał trafia do sortownika, gdzie następuje rozdzielenie ziarna wg szerokości i grubości ziarna. Obecnie na rynku dostępnych jest wiele maszyn sortujących, które różnią się między sobą zasadą działania i rodzajem cech, wg których rozdzielają materiał. Do sortowania materiału siewnego najczęściej używa się tzw. stołów sortujących, czyli sortowników wagowych, które segregują ziarna wg ciężaru właściwego. Bardzo ciekawym rozwiązaniem są sortowniki optyczne, zdolne do rozdziału ziarna na podstawie nie tylko kształtu i wielkości, ale również koloru. Takie maszyny wyposażone są w kamery lub sensory światła, dzięki którym rozpoznają ziarna uszkodzone lub chore. W urządzeniach tego typu wykorzystuje się najnowocześniejsze rozwiązania technologiczne i oprogramowanie komputerowe, toteż są nieco droższe od maszyn wibracyjnych, ale też bardziej skuteczne.